“MUTFAK” DEYİP GEÇMEYİN!..

Merhabalar sevgili okurlar…

Çocuklarla mutfakta zaman geçirmenin birçok faydası var. Yemek yapmanın fiziksel, zihinsel, duyusal, sosyal ve duygusal becerileri geliştirdiğini biliyor muydunuz?

Çocuklar küçük yaştan itibaren mutfağa çok ilgili oluyorlar. Kendileri için hazırlanan yemekleri, kaynayan tencereleri, kesilen malzemeleri, yıkanan sebzeleri görüyorlar ve sandığımızdan çok daha fazla şeyin farkına varıp öğreniyorlar. Bu sebeple biraz daha büyüdüklerinde, cinsiyet fark etmeksizin oyuncak mutfak araç gereçlerine, meyvelere, sebzelere, yiyeceklere oldukça ilgi gösteriyorlar. Hamurdan yapılan pizzalar, ikram edilen çaylar, yapılan çorbalar aslında hep daha önce gözlemledikleri şeylerin birer parçası. Çok şey öğrendikleri mutfakta, biraz daha büyüdüklerinde, sizinle beraber yemek yapmaları ise onlara tahmin ettiğinizden çok daha fazla fayda sağlıyor. Çocuklarla mutfakta zaman geçirmek çok da eğlenceli…

Mutfaklar her yaş ve her durum için öğrenme alanlarıdır. Dil, kavram, motor gelişim, el becerileri, sosyal beceriler, kendine güven, bağımsızlık, iş birliği, ekip çalışması, sorumluluk duygusu, üretim, sabır, dikkat, hayal gücü aklıma ilk gelen kazanımlar… Ve daha pek çok şeyin temelleri önce evde, hatta mutfakta atılır diyebiliriz. Tabii her zaman olduğu gibi doğru kullanmak koşuluyla. Aksi halde bazı olumsuz duygu ve yaşantılar oluşturarak tersine durumlara da neden olabiliriz. Tehlikelere karşı önlemleri almak çok önemli.

Yukarıda bahsettiklerimi, “Zamanı gelince okulda, kursta, falanca eğitimde, filanca çalışmada öğrenilecek zaten.” diye de düşünebilirsiniz. Oysa hiç bir şeyin zamanı gelmez, çünkü önemli olan bulunduğumuz andan en etkin yararlanabilmektir. Eğer çocuk gelişirken her anından yeterince yararlanabilirsek, o düşündüğümüz zamanlar geldiğinde bu yatırımların olumlu etkilerini görebiliriz. Tabi buradan çocuğun her anını bir şeylerle doldurmayı, sürekli oyunlar, oyuncaklar, etkinlikler vb. yapmayı kastetmiyorum. Hatta bu da oldukça sakıncaları olan bir yol. Bazen bomboş ve kendi kendine kalmak da gereklidir ve insan gelişimine önemli bir katkı sağlar. Kastettiğim, yaşadığımız günlük hayatın, rutinlerin her anından yararlanmak. Çocuğu gündelik yaşamın dışında bir kenarda tutmayıp, yaşama katmak.

Peki mutfakta olmanın çocuklara olumlu etkileri neler?

* Mutfak, çocuklara beş duyu organımızı anlatmak ve geliştirmelerini sağlamak için en faydalı yer olabilir! Kaynayan tencerelerdeki baloncukları görmeleri, üstünde tüten buharı hissetmeleri, yoğurdukları hamurun kıvamını ve dokusunu keşfetmeleri, malzemeleri koklamaları, tavada pişen yemeğin cızırdayan seslerini duymaları ve ortaya çıkan yemeği tatmaları… Özetle mutfak her duyuya hitap ederken çok da eğlendiriyor…

* İnce motor kaslarının gelişimi de çocuklar için büyük önem taşır ve mutfakta zaman geçirirken yaptıkları çoğu şey aslında bu beceriyi geliştirmelerine yardımcı olur. Bir kaşığı tutup baharat kavanozundan bir kaşık baharat alıp dökebilmeleri, barbunyaların tanelerini ayıklamaları, hazırladığınız bir karışımı karıştırmaları, hamurları parçalara ayırıp şekil vermeleri, kesme tahtasında sizin desteğinizle meyve – sebze kesmeleri… Bu aktiviteler, çocuklarınızın ince motor gelişimine büyük katkı sağlıyor aslında. Onlara mümkün olduğunca, güvenlik sorunu oluşturmayacak her türlü sorumluluğu verip denemelerini sağlayın. Sabırla başarmalarını bekleyin ve gelişimlerini keyifle izleyin!

* Sayı saymak, ölçmek, ölçülendirmek, sorun çözme becerilerini geliştirmek, organize olmak, gözlem yapmak, tahmin yürütmek gibi merak uyandıran, düşünmeye teşvik eden, zihinsel gelişime katkıda bulunan birçok önemli şeyi, mutfak etkinlikleri ile eğlenceli bir şekilde çocuğunuza öğretebilirsiniz. İki yumurta kırmak, yarım su bardağı süt eklemek, suyun kaynamaya başlamasını görmek, bir kekin kabarmasını izlemek, pişen yemeğin değişimini gözlemlemek çocukların zihinsel gelişimine katkıda bulunduğu gibi matematiksel ve bilimsel altyapılarının oluşmasında da fayda sağlar.

* Mutfakta zaman geçirmek çocukların birçok sosyal becerisini geliştirmesine de katkıda bulunur. Özellikle bir yemeği yaparken verilen görevleri tamamlamak ve ortaya çıkan sonucu görmek onlar için inanılmaz bir gurur ve özgüven kaynağıdır. Bir reçeteyi takip etmek, sorumluluk almak, iş bölümü yapmayı, paylaşmayı öğrenmek gibi birçok faydalı sosyal beceriyi mutfakta kazanmak mümkün.

* Yemek yaparken çocukların dil gelişimine katkıda bulunmak da mümkün. Birçok yeni kavramla tanıştıkları mutfakta, pek çok yeni sözcük öğrenebilirler. Bu yüzden çocuklarla yemek yaparken her aşamada konuşmak, detayları anlatmak, onlara her yeni malzemeyi göstererek tanıtmak ve onları tekrar etmeye, konuşmaya teşvik etmek mutfak aktivitelerinde çok fayda sağlamakta. Özellikle onları yönlendirmek, sebzelerin renklerini sormak, farklı dokuları tanıtmak, yaptıklarını anlatmalarını istemek çok önemli.

Özetle, çocuklarımızın mutfakta doğru ve yanlışları yaşayarak öğrenmelerine izin verelim, deneme yapmalarını destekleyelim. Tehlikelere karşı önlemlerimizi alalım. Cesaretlendirici, destekleyici olalım. Çocuğumuzun yaşına, beceri düzeyine uygun ve sevdiği yiyeceklerden oluşan tarifleri seçelim. Mutfağın çocuğun oyunu olduğunu unutmadan; istediği işi, istediği zaman, istediği kadar yapmasına izin verelim. Çocuk olduklarını, her ne olursa olsun dikkatlerinin çabuk dağılacağını, sıkılıp bıkıp gidebileceklerini, dün çok severek yaptıkları bir şeyi bugün istemeyebileceklerini unutmayalım. Mutfak işlerinden söz ederken olumsuz olmayalım. Çocuğun istenmeyen, kötü bir iş gibi algılamasına neden olmayalım. İşler bittikten sonra mutfağı temizleme işini mutlaka çocuktan yardım alarak birlikte yapalım. Katkısının az ya da çok olması önemli değil. Böylece bir işin ardında dağınıklık bırakmamak ve temizlik yapmak gerektiğini de çocuklarımıza aktarmış oluruz.

Mutfak deyip geçmeyin! Gördünüz mü, resmen bir okul! J

Ebru MUTLU ÖZDAMAR

Okul Öncesi Eğitimcisi