ATATÜRK, FELSEFE ve ÇOCUK

Merhabalar…

Cumhuriyetimizin 100. Yılına “Merhaba” derken, “Çocuklar – Felsefe ve Atatürk” üçgenine değinmek istedim bu hafta… Bu konuda “Çocuklar için Atatürk ile Felsefe” kitabının yazarı Levent Gönül’ün şu açıklaması ile başlamak istiyorum:

“Çocuklar için Felsefe, çocuklarla birlikte gerçekleştirilen bir anlam araştırmasıdır. Burada amaç, çocuğa yeni bir bilgi iletmek değil, çocukla onun düşünceleri hakkında onu yargılamadan konuşmak, birlikte akıl yürütmek, çocuğun kendisini değerli hissetmesini sağlamaktır. Çocukların iletişim ve yaratıcı düşünme kapasitesini artırarak, onların topluluk içerisindeki yerlerini sağlamlaştırır. Çocukla sözel iletişime geçilebildiği yaş, onunla felsefe yapmaya başlama yaşıdır. Çocukla kurulacak doğru birebir iletişim, onun birey olma yolunda atacağı belki de en önemli adımlardan bir tanesi olacaktır. Çocuklar için Atatürk ile Felsefe’nin amacı, çocukların, kendileri ve/veya Atatürk hakkında şimdiye kadar edinmiş oldukları bilgileri analitik bir şekilde sorgulamalarını ve yorumlamalarını sağlamak, çocuklarla, Atatürk’ün dünya görüşü arasında bir köprü kurmaktır. Düşünmeyi öğretmediğiniz bir çocuğa, Atatürk’ü anlatamazsınız.”

Evet, çocuklarımıza hap bilgiler veriyoruz. Kalıp cümlelerle Atatürk’ü, Cumhuriyet’i anlatmaya çalışıyoruz. Oysa ki hepimiz artık öyle iyi biliyoruz ki, çocuklar bu şekilde kalıcı öğrenmeler gerçekleştiremiyorlar. Çünkü ilişki kuramıyor ve anlamlandıramıyorlar. İçinde bulunduğumuz çağda Çocuklar için Felsefe’nin önemi giderek artıyor. Çocuklarımızın 21. yy becerileri ile yoğrulabilmesinin en güzel yolu felsefe… Birçok büyük, tarihe adını yazdırmış bilim insanının aynı zamanda bir filozof olduğunu bir yerlere yazalım… Filozof gibi düşünebilmek öyle kıymetli ki… Atatürk de öyle yapmamış mı? Her yaptığını, her düşündüğünü gerekçelendirerek açıklamış, herkesten farklı düşünebilmeyi ve düşündüğünü ifade edebilmeyi başarmış.

Çocuk denildiğinde zihnimizde merak, yaratıcılık, yeniliklere açık olma, bağımsızlık gibi nitelikler çağrışım yapıyor. Çocuklar, böyle gelmiş böyle gider düşüncesine bağlı kalmadan düşünebilme yeteneğine sahiptirler. Biyolojik çocukluk kadar, ruhun çocukluğu da önemlidir. Ruhun çocukluğu özgürlük ve bağımsızlık ister. Bu sebeple çocukluk bir karakter biçimi olup, yeniliğin, dönüşümün bıkmadan ardından koşabilme ve hep taze kalabilme anlamlarına da gelir. Atatürk’ün Cumhuriyet’e kazandırmaya çalıştığı ruh, böyle araştırıcı, yaratıcı bir çocuk ruhudur. Çocuk ruhu ile Atatürk’ü anlamak böyle bir şeydir.

Atatürk, sadece Cumhuriyeti kuran ve daha sonra yaptığı yeniliklerle de çağdaş bir ulus devletin temellerini atan bir önder değildi elbette. En zor koşul ve ortamlarda bile bilimin yol göstericiliğinde daha ileriye gidilebileceğini öngören bir düşünürdü. Atatürk felsefi akımları ayrıntısıyla araştırmıştır ve  felsefeye bakışı özetle şöyledir:

“Felsefe, evren karşısında insanın akılcı davranışıdır. Bu yüzden önemlidir ve felsefe bilmeyen insan, edebiyatçı da politikacı da olamaz. Felsefe bilmeyen bir asker, belki bir savaş kazanır, ama savaşı anlayamaz. Benim felsefe ile aram ne kadar iyi ise, filozoflarla da o kadar açık! Tuhaf görülecek bu sözüm ama anlatayım; Bütün filozofların hastalığı, her şeyi tek bir nedene bağlamaktır. Kimi akıl der, kimi ruh der, kimi ateş, su, toprak der, kimi de kalkar ille madde diye tutturur. Her birinin bir gerçek payı vardır elbette. Ama “payı” vardır. Her şeyin aslı maddedir ve insanı madde kanunları yönetir, dersin; karşına bir idealist çıkar, bütün madde kanunlarını allak bullak eder! Ne çıkar dinler, ne öğüt; inancının doğrultusunda yürür gider.” Bu yüzdendir ki sorgulamak kıymetlidir. Tek bir görüşe tutunmak değil, her yönüyle düşünebilmek gerekmektedir. Atatürk gibi olabilmek için, onu anlayabilmek için, yaptıklarını özümseyebilmek için felsefe çok kıymetlidir!..

“Felsefe, çölde sıcak kumlar içinde cayır cayır yanan, tutuşan, dili, damağı kuruyan seyyahın, ufukta teşekkül eden serabı su zannederek arkasından koşmaya benzer.”

                                                                                     Mustafa Kemal Atatürk

Ebru MUTLU ÖZDAMAR

Okul Öncesi Eğitimcisi